Stichting en installaties
Het gemaal Oosterpolder is gesticht in 1953 door het toenmalige waterschap Oosterpolder in Drechterland. De installatie bestond uit twee schroefcentrifugaalpompen, fabrikaat Worthington, bouwjaar 1945. Dit type pompen is in grote aantallen, in het kader van het naoorlogse Marshallhulpprogramma, uit de V.S. naar Nederland gezonden. Deze twee pompen waren eerder in Zeeland gebruikt. De capaciteit bedroeg 70 m3/min. Per pomp, bij een opvoerhoogte van 3,50 m. De pompen werden, via een snaaroverbrenging, aangedreven door twee Heemaf SKA 85-6 elektromotoren met een vermogen van 55 kW. Voorts stonden er twee vacuüminstallaties met Heemaf motoren en Hubert-Sneek pompen.

Renovatie
In 2023 heeft een renovatie van het gemaal plaatsgevonden. De voorste pomp is daarbij vervangen door een nieuwe, met een capaciteit van 130 m3 per minuut. De elektromotor van deze pomp is eveneens vervangen. De achterste pomp en de daarbij behorende motor zijn museaal  behouden en worden alleen nog voor demonstraties in werking gesteld.  

Situatie en ensemble
Het gemaal bemaalt het gebied van de vroegere, thans grotendeels verstedelijkte, Oosterpolder en loost via een lange persleiding op het Markermeer. In het kader van een dijkversterking is de persleiding in 2009 verlengd. Tot het ensemble behoren een gelijktijdig gebouwde dienstwoning en een in 1975 direct ernaast, in dezelfde stijl, gebouwd gemaal met een door een dieselmotor aangedreven verticale gesloten schroefpomp. De bouw van dit gemaal was noodzakelijk in verband met de toen plaatsvindende en nog te realiseren stedelijke uitbreidingen van Hoorn. Het gemaal bevindt zich op de plaats van de in 1873 gesloopte Dijkmolen; één van de drie molens die tot de stichting van het stoomgemaal van de Oosterpolder de bemaling van de polder verzorgde. 

Gebouw
De onderbouw van het gemaal bestaat uit een gewapend beton constructie waarin zich de instromingen en persleidingen van de pompen bevinden. Het hierop geplaatste gebouw bestaat uit een machineruimte met een rechthoekige plattegrond met aan beide zijden een identieke uitbouw, eveneens met een rechthoekige plattegrond. Deze beide uitbouwen zijn zowel in hoogte als in oppervlak kleiner dan het hoofdgebouw en bevatten de entree en de transformatorruimte. De constructie bestaat uit dragende gevels opgetrokken met in Noords verband gemetselde rode baksteen. Het zadeldak met de overstekken van de beide aanbouwen is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen. Het ontwerp vertoont de kenmerken van de traditionele richting van de zogenoemde wederopbouwarchitectuur. Het zorgvuldig vormgegeven gebouw verkeert in goede en originele staat.

Waardestelling
Het gemaal Oosterpolder is voor de bemalingsgeschiedenis van Nederland van belang als goed behouden gebleven voorbeeld van een middelgroot poldergemaal met elektrisch aangedreven schroefcentrifugaalpompen. De zorgvuldige architectuur en het aanwezige fraaie ensemble dragen aan de waardering bij.