Adres
Arlersteeg 30
3882 RS Putten
Eigenaar
Particulier
Extra informatie
Youtube film
website gemaal
Stichtingsjaar
1885
Status
Werkende staat
Functie
Poldergemaal
Bemalinggebied
Polder Arkemheen
lozend op
Nuldernauw
Totaal capaciteit
75 m³/minuut
Ontwerper
Van Hasselt & De Koning
Monumentenstatus
Rijk
OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE
Motor
Stoom
Pomp
Scheprad
HUIDIGE INSTALLATIEMotor
Stoom
Pomp
Scheprad
Capaciteit
75 m³/minuut
Opvoerhoogte
1 meter
De Zeepolder Arkemheen bestaat sinds 1356 en bestaat uit twee gedeelten, de Putter polder met een oppervlakte van circa 1500 ha. en de Nijkerker polder, gescheiden door de Arkervaart. Aanvankelijk werd de waterstand van de polders geregeld met behulp van zogenoemde keersluizen. In 1874 werd deze vrije afwatering vervangen door bemaling met behulp van windmolens: de Putter-en de Nijkerker Windmolen. Deze windmolenbemaling heeft tot 1886 geduurd toen het Putter stoomgemaal, gebouwd op de fundamenten van de afgebroken windmolen, in bedrijf werd genomen. Bij het gemaal was een machinistenwoning gebouwd.
Het gemaal heeft tot 1971 gewerkt, daarna heeft een nieuw gebouwd elektrisch aangedreven vijzelgemaal de bemaling overgenomen. Na 1972 is het gemaal verhuurd en vervolgens in 1980 door de huidige eigenaren, Willem en Marja van de Klok, gekocht met als doel bewoning en restauratie. Vanaf dat moment heeft, eerst stap voor stap, restauratie plaats gevonden, die in 2000 met hulp van een groep vrijwilligers en ondersteuning door de Vereniging Vrienden van het Nijkerkse stoomgemaal Hertog Reinout, uitmondde in een rigoureuze renovatie die op 16 juni 2006 met succes werd afgerond: het gemaal was in nagenoeg originele en werkende staat teruggebracht.
Het oorspronkelijke stoomgemaal was uitgerust met een kolen gestookte één-treks Cornwall ketel, fabrikaat Bakker & Rueb uit Breda. Deze ketel was door een in 1916 plaats gevonden hebbende dijkdoorbraak, met als gevolg 60 cm zout water in het gemaal, in dusdanig slechte conditie dat vervanging noodzakelijk was. Hiervoor werd een kolen gestookte drie-treks spaarketel, gefabriceerd in 1949 door Ten Horn in Veendam, gevonden. De stoommachine is een horizontale 1-cylinder expansiemachine, fabrikaat Sepp & Co.- Enschede uit 1885 met een vermogen van 18 pk bij een toerental van 65 omw/min. De overbrenging naar het scheprad vindt plaats met gietijzeren tandwielen. Het scheprad is voorzien van 20 bladen en heeft een diameter van 6,0 m bij een breedte van 1,10 m. De capaciteit, bij 4,9 omwentelingen per minuut en een maximale opvoerhoogte van 1,10 m., bedraagt 75 m3/min.
Film
