De Nederlandse Gemalenstichting

De Welle

De Welle Vegelinsoord


Adres
Welleweg 3 b
8467 SB Vegelinsoord

Eigenaar
Wetterskip Fryslan
Stichtingsjaar
1960

Status
In bedrijf

Functie
Poldergemaal
Bemalinggebied
Haskerveenpolder

lozend op
Doltesleat

Totaal capaciteit
435 m³/minuut
Ontwerper
Tauw / H. Postel

Monumentenstatus
Geen

 

OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE


Motor
Elektro
Pomp
Vert. schroefpomp
 

HUIDIGE INSTALLATIE


Motor
Elektro
Elektro
Elektro

Pomp
Vert. schroefpomp
Vert. schroefpomp
Vert. schroefpomp

Capaciteit
220 m³/minuut
125 m³/minuut
90 m³/minuut

Opvoerhoogte
--

 

Het waterschap De Haskerveenpolder werd in 1855 opgericht. Het is een van de dertien veenpolders in Friesland. Aan de zuidzijde lagen de dorpen Haskerhorne en Oudehaske en De Groote Sint Johannesgasterveenpolder (1854). In het bepolderingplan was voorzien in het bouwen van molens en sluizen en het aanleggen van een dijk. In 1856 werd begonnen met de bepoldering en in 1860 waren de sluizen en twee molens gereed. De Grevensmolen uit 1859 is daarvan de enig overgebleven molen. Voor de droogmaking van een ca. 450 ha groot gebied werd in 1875 het stoomgemaal Oudehaske gesticht.
Omdat de afwatering van de polder na het gereedkomen van de droogmakerij problemen ondervond, werd ter vervanging van de drie molens van de polder in 1879 bij De Welle een tweede stoomgemaal gesticht, dat het water vanuit de polder naar de boezem bracht. In 1908 werd de 300 ha grote Haskerhornerpolder toegevoegd aan de polder en werd de veenpolder verdeeld in zeven kavels. Het stoomgemaal lag in kavel I en werd toen vervangen door een nieuw gemaal, die de Haskerhornermolen overbodig maakte, zodat deze werd gesloopt. Om de Haskersloot en de Doltesloot te verbinden werd een nieuw dwarskanaal gegraven. Na de samenvoeging werd in 1917 een tweede stoomgemaal gesticht in Stobbegat (Vegelinsoord), die het nog geen 10 jaar oude gemaal én de molen aan de Geeuw en de Kramersmolen verving. Het Groot Hornstermeer werd hiermee eveneens drooggemalen. Binnen de polder werd de voormalige droogmakerij vanaf 1914 drooggehouden door een onderbemaling in de vorm van het dieselgemaal Flueskamp. 
In de wederopbouwperiode werd het gebied in het kader van de ruilverkaveling heringericht. De plannen hiervoor dateren uit 1957 en werden vanaf 1960 gerealiseerd. Daarbij werd een nieuw elektrisch gemaal aan De Welle gebouwd. Naar een ontwerp van architect H. Postel en TAUW verrees een groot gemaal met driezijdige instroom, dat was uitgerust met drie verticale schroefpompen met een capaciteit van respectievelijk 220, 125 en 90 m3 per minuut. De Haskerveenpolder is door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aangewezen als gebied van nationaal belang.

 
Kaart:

ZOEK IN DE DATABASE

Naam of plaats van het gemaal
 

UITGEBREID ZOEKEN

Provincie
Eigenaar / beheerder
Status
Monumentenstatus
Huidig opvoerwerktuig
Oorspronkelijk opvoerwerktuig
Huidige aandrijving
 
Oorspronkelijke aandrijving
Stichtingsjaar

Uitgebreid zoeken in de database