Adres
Aan 't Verlaat 42
2616 LB Delft
Eigenaar
Particulier
Stichtingsjaar
1841
Status
Niet werkend
Functie
Poldergemaal
Bemalinggebied
Polder Nootdorp
lozend op
Onbekend
Totaal capaciteit
96 m³/minuut
Ontwerper
Waterstaat
Monumentenstatus
Geen
OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE
Motor
Stoom
Pomp
Vijzel
HUIDIGE INSTALLATIEMotor
Elektro
Pomp
Centrifugaalpomp
Capaciteit
96 m³/minuut
Opvoerhoogte
--
Het voormalige hoofdgemaal van het waterschap Polder van Nootdorp werd in 1841 gesticht en is daarmee het oudste nog bewaard gebleven gemaal in Nederland, ware het niet dat er van de oorspronkelijke installaties van het gemaal niets meer resteert. Oorspronkelijk was het gemaal uitgerust met twee vijzels, voor een laag en ee hoog peilgebied. Deze werden aangedreven door een dubbelwerkende stoommachine met een vermogen van 24 of 36 pk, vervaardigd door C. Verveer te Amsterdam.
In 1862-1863 werden naar een plan van P.A. Korevaar de vijzels vervangen door ijzeren vijzels met een houten spil, met een diameter van 1,5 meter en 2,0 meter. De stoommachine werd vervangen door twee nieuwe stoommachines van Van Duil & De Kruif uit Delfshaven. De vijzels van het gemaal hadden daarna een capaciteit van respectievelijk 23 en 63 m3 per minuut bij 1,7 meter opvoerhoogte.
In 1907 werd een nieuwe stoomkatel geplaatst en in 1916 werden de vijzels vervangen door de thans nog aanwezige centrifugaalpomp van het fabrikaat Pannevis, die is geplaatst met de zuigleiding in de voormalige vijzelruimte. De stoommachines werden in 1927 vervangen door een elektromotor, waarna de schoorsteen van het gemaal werd gesloopt. De elektromotor ging in 1980 verloren bij een brand en werd daarna vervangen door de huidige Heemaf elektromotor. Het gemaal had daarna een capaciteit van 96 m3 per minuut, maar is niet meer werkend sinds het in 2004 werd vervangen door het naastgelegen gelijknamige schroefpompgemaal. In 2018 werd het gemaal door het hoogheemraadschap verkocht.
