Stichting en historie

Het gemaal Ankersmit is tussen mei 1965 en augustus 1968 gebouwd en genoemd naar oud-dijkgraaf H.J. Ankersmit (1953-1966). De installatie bestond uit twee schroefcentrifugaalpompen met een betonnen dubbel slakkenhuis, fabrikaat Stork. Met het dubbele slakkenhuis kan met behulp van twee wisselkleppen zowel ingemalen als uitgemalen worden. De inmaalcapaciteit per pomp bedroeg 113 m3 per minuut bij een opvoerhoogte van 3,00 m. De uitmaalcapaciteit was 190 m3 per minuut bij een opvoerhoogte van 1,75 m. De aandrijving vond plaats met 3-cilinder 4-takt Stork Ricardo dieselmotoren van 132 pk via haakse tandwielkasten, fabrikaat Tacke. Via kokers onder de pompen is tevens vrije lozing mogelijk.

Door veranderende landbouwkundige inzichten, een aanzienlijke toename van de waterbehoefte door uitbreiding van het verzorgingsgebied en toename van grondwateronttrekking onder andere ten behoeve van de drinkwatervoorziening, werd de inmaalfunctie van het gemaal steeds belangrijker en ontstond de noodzaak om de inmaalcapaciteit minimaal te verdubbelen. Deze capaciteitsverhoging kon bereikt worden door het pomptoerental te verhogen en de aandrijving te elektrificeren met gebruikmaken van frequentieregeling. De toepassing van elektromotoren had tot gevolg dat een transformatorruimte in het gemaal moest worden opgenomen. Hiervoor is ruimte gemaakt door in de bovenbouw één van de vijf van glaspuien voorziene gevelsecties in de voor- en achtergevel te dichten met metselwerk en hiertussen een dwarswand aan te brengen. Om geluidstechnische redenen zijn de nieuwe elektromotoren en de nieuwe tandwielkasten in de pompenkelder geplaatst. De

dieselmotoren konden hierdoor blijven staan zodat de machinehal nog een functie behield. De dieselmotoren kunnen bij wijze van demonstratie nog draaien. De gefaseerde uitvoering werd in januari 1993 begonnen met het aanpassen en reviseren van de eerste pomp. In juni 1993 kon deze in gebruik genomen worden. De capaciteit van de nieuwe pompeenheid is nagenoeg even groot als die van de twee oude eenheden zodat slechts gedurende een half jaar sprake is geweest van verminderde maalcapaciteit. Direct aansluitend werd de tweede pompeenheid aangepakt. In november 1993 waren de werkzaamheden, inclusief de automatisering van het pompbedrijf, afgerond.

Situatie

Gemaal Ankersmit vormt de waterhuishoudkundige verbinding tussen de IJssel en de havens van Deventer en in het verlengde daarvan het Overijssels Kanaal. In perioden met veel neerslag loost een gebied met een grootte van circa 7.300 ha via het gemaal. Meestal kan dit via vrije lozing. Als het peil van de IJssel hoger is dan NA P +5,70 m moet er gepompt worden. In een aanvoersituatie wordt met het gemaal water aangevoerd voor de waterbeheersing van een gebied ter grootte van circa 23.000 ha. Vrije inlaat is alleen mogelijk bij IJsselstanden hoger dan NA P +1,20 m. Dit komt zelden voor in combinatie met een watervraag.