De Nederlandse Gemalenstichting

Meldijk /Uitgeester- en Heemskerkerbroek

Meldijk /Uitgeester- en Heemskerkerbroek Uitgeest


Adres
Meldijk 54
1911 BB Uitgeest

Eigenaar
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Stichtingsjaar
1874

Status
In bedrijf

Functie
Poldergemaal
Bemalinggebied
Uitgeester- en Heemskerkerbroekpolder

lozend op
Uitgeestermeer, Schermerboezem

Totaal capaciteit
370 m³/minuut
Ontwerper
W.C. en K. de Wit; 1997: Tauw

Monumentenstatus
Provincie

Heeft u een foto?
Of andere aanvullende informatie? We ontvangen het graag.
 

OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE


Motor
Stoom
Pomp
Vijzel
 

HUIDIGE INSTALLATIE


Motor
Elektro
Elektro

Pomp
Hor. schroefpomp
Hor. schroefpomp

Capaciteit
185 m³/minuut
185 m³/minuut

Opvoerhoogte
1 meter
1 meter

 

Stichting en historie
Het gemaal Meldijk is in 1874 gesticht door het polderbestuur van de Uitgeester- en Heemskerkerbroekpolder. De installatie bestond uit twee door stoommachines met Cornwallketels aangedreven houten vijzels met een diameter van 1,80 m en een capaciteit van circa 80 m³ per minuut elk. In 1884 werden de vijzels vervangen door smeedijzeren vijzels. In 1925 werd het gemaal geëlektrificeerd en werden de vijzels vervangen door twee, in de vijzelgoten gelegde, horizontale schroefpompen, fabrikaat Pannevis. De capaciteit bedroeg toen twee maal 120 m³ per minuut.
Door technische veroudering en slijtage liep de capaciteit in de loop van de tijd terug. Gevoegd bij de toenemende verstedelijking in het bemalingsgebied en de daardoor verminderende waterberging, werd omstreeks 1990 een aanzienlijke (ordegrootte 50%) capaciteitsvergroting noodzakelijk. Dit betekende in theorie het bijplaatsen van een derde pomp. Om de hiervoor noodzakelijke ingrijpende en riskante civieltechnische en bouwkundige operatie en aantasting van het provinciale monument te voorkomen is toen, op voorstel van het adviesbureau en gebruik makend van de in de tijd sterk verbeterde pomptechniek, gekozen voor het vervangen van de bestaande pompen. Tussen 1995 en 1997 is het gemaal in opdracht van het toenmalige Waterschap Het Lange Rond gerenoveerd. De beide horizontale schroefpompen en de bijbehorende aanzuigmonden werden vernieuwd. De oorspronkelijk ongedeelde toestroming naar de pompen werd met behulp van een geprefabriceerde betonnen bak 60 cm verdiept en in twee compartimenten verdeeld. Hierin werden in kunststof (HDPE) uitgevoerde zuigkasten aangebracht. Daarvóór werd een geheel automatisch werkende krooshekreinigerinstallatie geplaatst. Verder werd een nieuwe vacuüminstallatie geplaatst, de gehele elektrotechnische installatie – inclusief de aandrijving – vervangen en de bedrijfsvoering geautomatiseerd. Tijdens de gefaseerde uitvoering – pomp voor pomp – hield een tijdelijke bemalingsinstallatie de helft van de oorspronkelijke bemalingscapaciteit in stand.
De oorspronkelijke Uitgeester- en Heemskerkerbroekpolder is in 1977 opgegaan in het waterschap Het Lange Rond dat op zijn beurt in 2003 is opgegaan in het huidige Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. De westelijke helft van het gemaal, het voormalige ketelhuis, werd eerst polderkamer en is sinds 1995 in gebruik als atelier.

Situatie
Het gemaal en de naastgelegen sluis liggen aan de Westergeestervaart. Geloosd wordt op een uitloper van het Uitgeestermeer, onderdeel van de Schermerboezem. Met het gemaal wordt het peil van een gebied van ruim 30 km2 geregeld. Hierin liggen de gemeenten Uitgeest, Heemskerk en een deel van de gemeente Beverwijk.

 
Kaart:

ZOEK IN DE DATABASE

Naam of plaats van het gemaal
 

UITGEBREID ZOEKEN

Provincie
Eigenaar / beheerder
Status
Monumentenstatus
Huidig opvoerwerktuig
Oorspronkelijk opvoerwerktuig
Huidige aandrijving
 
Oorspronkelijke aandrijving
Stichtingsjaar

Uitgebreid zoeken in de database