Stichting en installaties
Het gemaal Veluwe is in 1997 gesticht ter vervanging van het naastgelegen uit 1920 daterende gemaal Pouwel Bakhuis. De installatie bestaat uit vier schroefcentrifugaalpompen met betonnen slakkenhuizen, fabrikaat Bosman Watermanagement, met elk een capaciteit van 415 m3/min. bij een opvoerhoogte van 3,85 m. De aandrijving vindt rechtstreeks plaats door vier stuks Siemens elektromotoren met een vermogen van 350 kW elk.

Situatie en ensemble
Het gemaal zorgt voor de bemaling van het noordelijke deel van het stroomgebied van de Groote- en Terwoldse Wetering. Het is gelegen aan het eind van de Groote Wetering en loost, via de Botten Schrank en de Veluwse Wetering, op de Ijssel. Het gemaal vormt met het naastgelegen oude gemaal Pouwel Bakhuis met de bijbehorende uitwateringsluis, de voormalige daarnaast gelegen dienstwoning en diverse waterverdeelwerken een opvallend element in het landschap.

Gebouw
De onderbouw van het gemaal bestaat uit een gewapend betonconstructie. Hierin bevinden zich de in- en uitstromingen, de slakkenhuizen van de pompen en de pompenkelder. In de onderbouw zijn tevens een tweetal vistrappen geïntegreerd. Hierop staat de bovenbouw welke bestaat uit twee in elkaar geschoven bouwmassa’s met respectievelijk een rechthoekige- en een trapeziumvormige plattegrond. Het bouwdeel met de rechthoekige plattegrond bestaat uit één laag, waarin zich de pompaandrijvingen c.a. bevinden. De constructie bestaat uit gewapend betonportalen. De gevel aan de instroomzijde is in zijn geheel als aluminium glaspui uitgevoerd. De gevel aan de uitstroomzijde, waarin een grote horizontale glasstrook is opgenomen, bestaat net als de kopgevel, uit gestukadoord beton. De grote horizontale gevelopening vormt als het ware een verbinding met de open instroomgevel en maakt een blik dwars door het gebouw mogelijk. De tweede bouwmassa die in de andere kopgevel schuift, bestaat uit twee bouwlagen en bevat de bedieningsruimte, diverse dienstruimten en een transformatorruimte. De betonnen gevels van dit bouwdeel zijn afgewerkt met donkergeel stucwerk. Beide bouwdelen zijn afgedekt met een flauw hellend plat dak van met mastiek afgewerkte betonplaten.

Waardestelling
Het gemaal Veluwe is voor de bemalingsgeschiedenis van Nederland van belang als voorbeeld van een modern groot poldergemaal, van bijzondere architectuur, met door elektromotoren aangedreven schroefcentrifugaalpompen met betonnen slakkenhuizen. De integratie van vistrappen, en het ensemble bestaande uit een ouder gemaal met een uitwateringsluis, bijbehorende dienstwoning en de water verdeelwerken dragen aan de waardestelling bij.